Yağsız hava kompresörü adından da anlaşılacağı üzere basınçlı hava sistemi içerisinde yağ ve filtre bulunmayan kompresör modelleridir. Yağsız hava kompresörleri özellikle hassas olarak adlandırılan sağlık, gıda gibi sektörlerde kullanılmaktadır. Bu sektörlerde sıklıkla kullanılmasının en büyük sebebi ise sunduğu basınçlı hava kalitesinin oldukça yüksek olmasıdır. Yağsız hava kompresörünün içerisinde iki adet farklı tipte spiral şeklinde çark sistemi bulunur. Bu spiral şeklindeki çarklardan birisi hareketli birisi ise hareketsizdir. Yağsız hava kompresörlerinin giriş noktasında atmosferden hava içeriye alınır. Daha sonrasında ise hareketli olan spiral çark ve hareketsiz olan spiral çarkın aralarında hareket oluşur. Bu hareket sonucunda ise içerde bulunan havanın sıkıştırılma oranı sürekli artar.

Yağsız hava kompresörlerinin yapısında tamamen yağ bulunmuyor denilemez. Yağsız hava kompresörlerinde basınçlı hava asla yağ ile temas etmiyor diyebiliriz. Yağlama araçları olarak silindirler ara soğutucular gibi kapalı yağlama sistemleri kullanan yağsız hava kompresörlerin hava kalitesi diğer kompresör çeşitlerine göre açık ara daha iyidir.

 Yağsız Hava Kompresör Çalışma Prensibi Nedir?

Yağsız hava kompresörü içinde pek çok ana ve yardımcı eleman bulundurmaktadır. Bu elemanlar yardımıyla havanın sıkıştırma işlemi gerçekleşir ve işletmeye basınçlı hava sunulur. Yağsız hava kompresörünün çalışma prensibini, içerisinde bulunan elemanları tek tek anlatarak ve görevlerinden bahsederek açıklayalım.

Öncelikle yağsız hava kompresörünün en önemli parçası şüphesiz sıkıştırma işlemini yapan spiralleridir. Spirallerin arasında bulunan geometri mantığı sayesinde içeride bulunan hava sıkıştırılır. Spirallerin yapısı ise sarmal yani iç içe bir yapıdadır. Bunun sebebi hava basıncını sürekli olarak arttırabilmektir. Yağsız hava kompresörlerinde sarmal şekilde iki adet spiral bulunmaktadır. Bunlardan birisi hareketli spiral diğeri ise hareketsiz spiraldir. İki spiralinde yapısı metal maddeden oluşur. Spiral çarkına bağlı olacak şekilde spirallerin biri tavanda biri ise taban kısmında yer alır. Tavan kısmında bulunan spiral hareketli olan spiral olmakla beraber sıkıştırma işlemi sırasında taban kısmında yer alan spirale doğru hareket eder. Taban kısmında bulunan spiral ise ekseni etrafında hareket eder. Bu spiraller sayesinde kompresörün içine giren hava belli bir düzlemde hareket ederek disklerin arasına gelir. Diskler bağlı olduğu merkezler yardımıyla dönme sonucu düzlemden gelen havayı sıkıştırır. Bu sıkıştırma işlemi disklerin dönme işlemiyle kademeli olacak şekilde devam eder.

Sıkıştırma işlemi esnasında sadece spiraller görev yapmaz. Ayrıca spiral çark seti de bu spirallerin dönmesini sağlar. Sıkıştırma işlemi sıkıştırma elemanı olan spiral ve sıkıştırmaya yarayan spiral çark sesi ile yapılır.

Yağsız kompresörlerde bulunan bir diğer eleman ise sızdırmazlığa yarayan elemandır. Bu eleman sayesinde asla hava kaybı olmaz. Yağsız kompresörlerde iki adet sızdırmazlık elemanı bulunur. Bunlardan birisi radyal sızdırmazlık elemanıdır. Radyal sızdırmazlık elemanı sayesinde spiral kanatları arasında yer alan boşluklardan hava kaçağı olması engellenir. Eksenel sızdırmazlık elemanının görevi ise kanat uçları ile taban arasında bulunan boşluklardan hava sızıntısı olmasını engellemektir.

Sıkıştırma odası tarafından kademeli bir şekilde sıkıştırılan hava daha sonrasında ise statik girdap diskine aktarılır. Statik girdap diskinin buradaki görevi sıkıştırılan havayı doğru bir şekilde çıkış yoluna aktarmaktır. Statik girdap diski tarafından aktarılan hava kullanılmaya hazır olduğu için direkt olarak çıkış yoluna aktarılır ve kullanımı yapılır.

Yağlı hava kompresörlerinde ise adından da anlaşılacağı üzere basınçlı hava sisteminin içerisinde aktif bir şekilde yağ gezmektedir. Bu yağ makinenin parçalarının birbiriyle olan temasındaki aşınmayı önlemesinin yanı sıra havanın daha iyi iletilmesi gibi işlevleri vardır.

Yağlı hava kompresörlerinde yağ, basınçlı hava ile beraber gelmektedir. Yağlı hava kompresörlerinde bulunan hava kurutucular basınçlı hava kalitesini arttırmak amacıyla sistemde bulunmaktadır. Yani yağlı hava kompresörlerinde basınçlı hava ile yağ geziyor, dışarıya verilen hava içerisinde de yağ bulunuyor gibi bir algı ortaya çıkmamalıdır. Yağlı hava kompresöründe bulunan filtreler, basınçlı hava ile beraber taşınmış olan yağın dışarıya aktarılmasının önüne geçer.

Az önce bahsettiğimiz gibi yağlı hava kompresörleri aktif olarak yağ ile beraber çalışmaktadır. Sürekli yağ ile beslenen sistem daha uzun ömürlü olur ve daha sessiz çalışır. Yağlı hava kompresörlerinin çalışma mantığı yağsız hava kompresörleri ile benzerdir. Burada bulunan tek fark basınçlı havayla yağın temas etmesi olmaktadır. Yağlı hava kompresörleri büyük hacimli endüstriyel işletmelerde sıklıkla kullanılır.

 Yağlı Kompresör İle Yağsız Kompresör Farkları Nelerdir?

Yağlı kompresör ile yağsız kompresör arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilir;