Hava kompresörleri, endüstriyel tesislerde sıkça kullanılan ve vazgeçilmez bir cihazdır. Hava kompresörleri, atmosfer basıncını (Patm:0,9 bar), istenilen basınca ve özelliklere getirir. Endüstriyel hava kompresörleri büyük tesislerde, fabrikalarda, atölyelerde, otomotiv sektöründe, denizcilikte, madencilikte ve birçok alanda kullanılmaktadır.
Endüstriyel sektörlerde farklı tipte basınçlı hava sistemi kullanılıyor demiştik. Endüstriyel sistemlerde en çok tercih edilen 3 farklı kompresör çeşidi vardır. Bunlar; vidalı hava kompresörü, pistonlu hava kompresörü ve jet hava kompresörüdür. Bu üç kompresör türü arasında en çok tercih edilen modeller vidalı hava kompresörü ve pistonlu hava kompresörüdür.
Endüstriyel hava kompresörleri 3 ana gruba ayrılıyor ancak işletmeler açısından hangisinin daha faydalı olduğu veya birbirlerine göre farklılıkları ne yazık ki belirtilmemiştir. Sizlere endüstriyel sektörde sıklıkla kullanılan bu üç kompresör türüyle alakalı detayları verelim.
Vidalı kompresör sistemi işletmelere sağladığı pek çok fayda nedeniyle oldukça popüler bir hale gelmiştir. Son zamanlarda pek çok endüstriyel işletmede vidalı hava kompresör türlerine rastlamak mümkündür.
Vidalı kompresörler, diğer kompresör modelleriyle karşılaştırıldıkları zaman çalışma prensibi bakımından pek çok farklılık içermektedir. Diğer kompresör modellerinin genellikle atmosferden alınmış olan hava kompresör içerisinde bulunan piston ve pistonlarla senkronize şekilde çalışan parçalar yardımıyla sıkıştırılmaktadır. Pistonların aşağı yukarı yaptığı hareket etmesi sonucunda oluşan boşluklar sayesinde hava sıkıştırılmaktadır. Ancak vidalı hava kompresörleri, dönen vidalı rotorların birbirine temas ettiği bir sistemde çalışır. İki adet vidalı rotor, birbirine doğru döner ve hava bu rotordaki boşluklardan emilir. Daha sonra, rotordaki boşluklar daralır ve hava sıkıştırılır. Bu işlem, hava basıncını artırır ve kullanılabilir hale getirir.
Vidalı hava kompresörleri, çalışmalarını sürdürmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Bu nedenle, bu kompresörlerin çalışması için bir motor gerekir. Motor, rotora güç sağlar ve rotorun dönmesini sağlar. Bu sayede, hava kompresörün içinde sıkıştırılır ve basınçlı hale gelir.
Vidalı kompresörler özellikle ağır çalışan ve sürekli basınçlı havaya ihtiyaç duyan endüstriyel sektörlerde sıklıkla kullanılmaktadır. Vidalı kompresör çalışma prensibi nedeniyle işletmelerin ihtiyacı olan basıncı en iyi şekilde sunmaktadır. Bu nedenle işletmeler basınçlı havaya ihtiyaç duydukları zaman herhangi bir basınç kaybı yaşamadan vidalı kompresörden bu havayı alabilmektedir. Pistonlu kompresörler hem çalışma prensibi hem de uzun süreli çalışmaya uygun olmaması nedeniyle yoğun çalışan sektörler açısından pek uygun değildir.
Vidalı kompresörler rotorlar arasında yaptığı dönme işlemi sayesinde maksimum sıkıştırmayı sağlamaktadır. Bir örnek vermemiz gerekirse. 10 barlık bir havayı pistonlu kompresör yardımı ile 2 kat sıkıştırabilirsiniz. Ancak döner vidalı kompresör yardımı ile 10 barlık bir havayı 4-5 kata kadar sıkıştırmanız mümkündür. Üstelik sıkıştırılmış olan bu hava herhangi bir basınç kaybına uğramadan direkt olarak kullanılabilmektedir.
Vidalı kompresör çalışma prensibine ve elemanlarına göre yağlı ve yağsız olmak üzere iki farklı gruba ayrılmaktadır.
Pistonlu hava kompresörü adından da anlaşılacağı üzere kompresörün havayı sıkıştırma görevinde aktif olarak pistonların kullanıldığı kompresör modelidir. Pistonlu hava kompresörlerinde sistemin çalışmasıyla aktif olan ve sürekli olarak aşağı yukarı hareket eden pistonlar bulunmaktadır. Bu pistonların aşağı yukarı hareketi sonucunda hava sıkışır ve basınçlı hava oluşur.
Pistonlu kompresör modeli özellikle endüstri sektöründe oldukça fazla tercih edilmektedir. Sebebi ise oldukça verimli olmasıdır. Pistona bağlı olarak pek çok eleman çalışır ve bu elemanlar sayesinde basınçlı hava kısa bir süre içerisinde kullanıma hazır olur.
Pistonlu kompresörlerde güç yani kompresörün gücü pistonların sayısına bağlıdır. Peki, bu ne anlama geliyor beraber inceleyelim. Pistonlu kompresör, piston hareketi sayesinde sıkıştırma işlemini gerçekleştiriyor demiştik. Eğer pistonlu kompresörün içerisinde birbirine seri olarak bağlanmış birden fazla piston bulunursa, bu pistonlar çok daha iyi bir sıkıştırma oranı sağlayacaktır. Bu nedenle eğer ağır bir iş yapılıyorsa ve yüksek güçte basınçlı havaya ihtiyaç varsa, buna uygun piston sayısına sahip kompresörler tercih edilmelidir.
Jet hava kompresörünün genel çalışma prensibi aslında sıcaklıktan yararlanmaktır diyebiliriz. Endüstriyel jet hava kompresörü 2’ye ayrılmaktadır. Bunlar; hidrolik jet kompresör ve gaz buharlı jet kompresörüdür. Hidrolik jet kompresörde su herhangi bir hareketli piston ve benzeri hava kullanmadan havaya basınç uygulayarak sıkıştırma işlemi yapışır. Yüksek seviyeli olan su kütlesine, düşük seviyeli su kütlesi olana kadar basınç uygulanır ve bu basınç esnasında çıkan basınçlı hava ve su birbirinden ayrılır.
Gaz ve buharlı jet kompresörde ise su buharının ısınma sonucunda genleşme özelliği kullanılmaktadır. Çıkış noktasına gelen su buharı genleştirilir ve kompresörde bulunan hava hızlı hareket ile sıkıştırılır.
Endüstriyel sektörlerde hizmet veriyorsunuz ve işletmeniz için kompresör alacaksınız ancak vidalı hava kompresörü mü yoksa pistonlu hava kompresörü mü alacaksınız karar veremiyorsunuz. Sizin için karar vermenizi sağlayacak iki kompresör türü arasındaki temel farkları sıralayalım.