Hava kompresörlerinin çalışma mantığı aynı bir otomobilin motoruyla benzer özelliklere sahiptir. İçerisinde pek çok hareketli parça bulunmaktadır ve bu hareketli parçalar konumlarına, işlevlerine göre zıt hareketler veya paralel hareketler yaparak kompresörün çalışmasını sağlar. Kompresörün içerisinde pek çok hareketli parçanın bulunduğunu ve bu parçaların sürekli etkileşim halinde olduğunu söyledik. İşte tam olarak bu noktada kompresörde bulunan yağ önemli bir göreve sahiptir. Bu yazımızda kompresör yağ seviyesi kontrolünden, kompresöre fazla yağ koymanın sonuçlarına kadar pek çok detaydan bahsettik.
Kompresörün hareketli ve birbiriyle sürekli etkileşim halinde parçalar yardımıyla atmosferden aldığı havayı sıkıştırdığını biliyoruz. İşte bu etkileşim halinde olan parçaların yapıları aynı olduğu için kendi aralarında olan etkileşim onların aşınması ve zaman içerisinde işlevlerini kaybetmesine neden olmaktadır. Kompresör yağ seviyesini kontrol etmediğiniz ve kompresör yağ değişimini zamanında yapmadığınız basınçlı hava kompresörlerinin zaman içerisinde sıkıştırma özelliğini kaybettiğini ve hava kalitesini düşürdüğünü göreceksiniz. Bu parçaların birbiri arasında etkileşimi rahat bir şekilde yapması ve parçaların etkileşim halindeyken birbirlerine zarar vermemesi için kompresörlerde yağ bulunmaktadır.
Basınçlı hava kompresöründe yağ bulunmasının bir diğer faydası ise kompresörün ısınmasının önüne geçmektir. Kompresörün içerisinde bulunan parçalar çalıştığı zaman sürtünme neticesinde bir ısı ortaya çıkarır. Bu ısı ise kompresörde bulunan kompresör yağı ile dengede tutulur. Aynı zamanda kompresörde yağ bulunmaması sürtünmeyi arttıracağı için kompresörün daha fazla ısınmasına ve çalışmamasına neden olur.
Son olarak basınçlı hava kompresöründe yağ bulunmasının bir diğer avantajı ve görevi ise kompresörün sessiz bir şekilde işlevini yerine getirmesini sağlamaktır. Aslında bahsettiğimiz üç görevde de kompresörün kaygan olan yapısının kompresöre sağladığı faydalardır. Bu kayganlık sayesinde kompresörde bulunan parçaların birbiriyle temaslarında sürtünme fazla olmayacağı için kompresör daha sessiz çalışır.
Kısaca kompresörde yağ bulunması, kompresörün ömrünü uzatır, kompresörün daha verimli bir şekilde çalışmasını sağlar, aynı zamanda da kompresörün fazla ses çıkarmasının önüne geçer. Bu nedenle kompresörde bulunan yağın düzenli değişmesi ve kompresör yağ seviyesinin düzenli takip edilmesi kritik önem taşır.
Kompresörde çok önemli bir eleman olan kompresör yağını kontrol etmek oldukça basittir. Kompresörler tasarlanırken, daha uzun ömürlü olup hem kompresör sahibinin hem de kompresör servislerinin rahat bir şekilde görebilmesi için özel kompresör yağı camı konumlandırılmıştır. Kompresör yağı camı genellikle kompresörlerin iki yanında bulunur. Buradan kompresörde ne kadar yağ kaldığını kolay bir şekilde kontrol edebilirsiniz.
Basınçlı hava kompresöründe yağ seviyesini kontrol ederken mutlaka zeminin düz ve basınçlı hava kompresörünün sabit olmasına özen göstermeniz gerekmektedir. Bu iki koşulu sağladığınız zaman kompresörün gerçek yağ seviyesini rahat bir şekilde öğrenebilirsiniz.
Eğer kompresörde çok fazla yağ veya çok az yağ görünüyorsa asla kompresörü çalıştırmamanız gerekir. Bir süre düz zeminde sabit tutarak yağ seviyesini gözlemleyin eğer hala anormal bir durum söz konusu ise servise başvurun.
Kompresör kayışlarının da düzenli kontrolü önemlidir. Kayışların haftada bir kontrol edilmesi, gerekirse gerginliğinin ayarlanması ve aşınma gözlenirse değiştirilmesi gerekir.
Kompresör yağını eklemek aslında sanıldığı kadar kolay değildir. Kompresör yağı, kompresör üzerinde bulunan yağ kapağından eklenmektedir. Kompresörde bulunan yağ kapağını açmanız gerekir. Ancak bu noktada kompresörün içinde bulunan eksi yağı tamamen boşaltmanız çok önemlidir. Bunu da tahliye vanası yardımıyla yapabilirsiniz. Kompresör kapağından bir huni yardımıyla yağı ekleyebilirsiniz. Yağı, yağ kontrol camından kontrol edebilirsiniz. Eğer fazla koyduysanız vanadan boşaltabilir az koyduysanız ekleme yapabilirsiniz.
Kompresör yağını değiştirmezseniz direkt olarak kompresörün ömrünün kısalacağını söyleyebiliriz. Arasında etkileşim halinde çalışan parçalar zaman içerisinde birbirini aşındıracak bu da kompresörün kısa bir süre sonra işlevini kaybetmesine neden olacaktır. Ek olarak kompresörün yağını değiştirmediğiniz zaman kompresörün normalden çok daha sesli bir şekilde çalıştığını görebilirsiniz. Bu kompresörde sürtünmenin arttığının ve gözle görülmeyen parçaların zarar gördüğünün bir göstergesidir. Bu nedenle düzenli yağ değişim aralığını kullanıma göre 3-5-8-12 ay olarak yapmanız gerekir.
Bazen kompresörü çok fazla kullanmadığımız için yağ değişimine gerek olmadığını düşünürüz. Ancak yağın sağlanma ömrü 12 aydır. Bu nedenle kullansanız da kullanmasanız da mutlaka ama mutlaka kompresör yağını değiştirmelisiniz.
Kompresör yağını değiştirirken mutlaka eski yağı tamamen boşalttığınıza emin olmanız gerekir. Eski yağ işlevini kaybettiği için yeni koyacağınız yağ ile karışması doğru olmayacaktır.
Kompresör yağını değiştirirken dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta ise çok fazla yağ koymamaktır. Çok fazla yağ koymanız sistemin kalitesini düşürür.
Kompresör yağını mutlaka makineye uygun almanız gerekir. Bunun sebebi ise kompresörlerin hepsinin aynı yağı kullanmamasıdır. Kompresörün yaşı, çalışma prensibine göre kompresör yağı alabilirsiniz. Orijinal kompresör yağını almaya özen gösterin ve imkân varsa değişimi için yetkili servisten destek almayı ihmal etmeyin.
Basınçlı hava kompresörünün yağını doldururken mutlaka kontrol edin. Bu noktada kompresör yağını gördüğünüz küçük pencere size oldukça yardımcı olacaktır. Bu pencereden yağ seviyesini en uygun seviyeye getirdiğinizden emin olun.
Kompresöre fazla yağ koymanız, ömrünü kısaltmayacaktır. Ancak basınçlı hava hattıyla bu yağın atılması durumunda basınçlı hava kompresörünün hava kalitesinde düşme meydana geldiğini göreceksiniz. Kısaca kompresöre fazla yağ koymanız kompresörün yağ kaçırmasına veya basınçlı havaya kompresör yağı karışmasına neden olur.